Dolunay Geceleri (1984) Üzerinden Eric Rohmer'e Genel Bir Bakış

Cahiers du Cinéma dergisinin editörlüğünü de yapmış bir eleştirmen olan Fransız Yeni Dalgası’nın efsane yönetmeni Eric Rohmer’den bir şaheser, Dolunay Geceleri!

Notre top 5 des films d'Eric Rohmer : “Les Nuits de la pleine lune” (2e)

Fransız Yeni Dalga Akımı denildiğinde muhtemelen ilk aklımıza gelen kural yıkan çekim teknikleridir. Ancak unutmamalıyız ki, dönemin öncü yönetmenleri sinemayı diğer sanatlarla bağdaştırarak zenginleştirmeyi de hedeflemiştir. Eric Rohmer, belki de eski bir gazeteci olduğundan dolayı, filmlerini edebiyatla beslemiş bir yönetmen. Altı Ahlak Hikayesi‘nden sonra yapımına başladığı ve deyişlerden ilham alarak oluşturduğu serisi Komediler ve Özlü Sözler’ den bir film olan Dolunay Geceleri de bu duruma güzel bir örnek teşkil ediyor. Film, Avrupa Orta Çağ edebiyatının önemli yazarlarından Chrétien de Troyes’ den bir alıntıyla açılıyor “ İki kadını olan ruhunu, iki evi olan aklını kaybeder.”. Film boyunca bu cümle öyle güzel bir muziplikle işleniyor ki, serinin adının neden Komediler ve Özlü Sözler olduğunu da seyirciye ayrıca anlatıyor sanki.

Dolunay Geceleri, Louise isimli genç bir kadının özgürlüğünden ödün vermeden bir ilişki içinde mutlu olma çabasını anlatıyor. Gençliğin getirdiği heyecanı seven ve buna ayak uydurmaktan keyif alan Louise ve daha sakin bir hayatı tercih eden erkek arkadaşı Remi birlikte yaşamak için taşraya taşınmışlardır. Tüm arkadaşları Paris’te olan ve Remi’nin aksine gece hayatını özleyen Louise, taşrada yaşamaya devam edebilmek için hafta sonlarını tek başına Paris’teki dairesinde geçirmeye karar verir. Öyle ki bu konuda anlayış görmek Louise’in adamı sevmeye devam etmek için ihtiyaç duyduğu bir şeydir. Film boyunca bunun kendi naturası olduğundan emin bir şekilde sevgisinin yeterliliğine Remi’yi ve aslında kendisini inandırmak için çabalar. Rohmer, karakterlerine bir cinsiyet üzerinden değil de insanın kendi doğası üzerinden bakmayı tercih eder. Gündelik hayatta bile nedense toplum genelinde bir erkek karaktere daha çok yakıştırıldığını gözlemlediğimiz bu bireysel özgürlükçü tavrın bir kadın karaktere atfedilmiş olması ise gerçekten oldukça şık.

Rohmer filmlerinde kısa sürede gelişen hikayeler, az sayıda karakterle ve onların benlikleri üzerinden anlatılır. Çünkü Rohmer için, kendisinin de dediğine göre, bir hikayeyi öbüründen daha anlatılır ve ilgi çekici yapan olayın kendisi değil onu yaşayanlardır. Dolunay Geceleri de işte aynı böyle bir film. Üç aylık bir periyodu, aynı serinin diğer filmleri gibi karakterlerin süreç boyunca yaşadığı değişimi merkezine alarak anlatıyor. Rohmer sinemasında ana karakterlerin ortak özelliği, her gün karşımıza çıkmayacak orijinallikte fakat karikatürize edilmemiş olmalarıdır. Bu karakterler, yönetmenin filmlerinde genellikle kadındır. Yönetmen, bir düşünceyi ya da tavrı saplantı haline getirmiş veya bunlara sıkıca bağlanmış karakterlerini filmin sonunda bir çıkmazda bırakır. Bu çıkmaza düşme durumu günlük hayatta da bireylerin başına gelmesi kaçınılmaz bir durum olduğundan izleyici film boyunca karakterle kendisi arasında bağ kurabilir. Örneğin, serinin bir başka filmi olan Güzel Evlilik filminde Beatricé Romand tarafından canlandırılan Camille’ de, Dolunay Geceleri’nde ki Louise’ de en son kendi tutumlarından mustariptir.

Tüm bunlara küçük bir ek olarak, Rohmer’in filmlerinde Godard ve dönemin diğer yönetmenlerinde görmeye alışkın olduğumuz gibi bir deneysellik yoktur. Yönetmen, bu tercihlerinin bir sonucu olarak akımın içinde üslubuyla farklı dinamiğe sahip filmler çekmiştir.

Toparlamak gerekirse, Dolunay Geceleri bir hikaye anlatmaktan öte, bu hikayenin şekillendirdiği karakterleri anlatmıştır. Öyle ki seyirci, filmin başlarında Elli & Jacno’dan Les Tarots eşliğinde dans ederken gördüğü Louise ve Remi’nin sona yaklaşırken o günden ne kadar farklı hissettiğini o söylemeden bilir. İşte bu kadar içten ve doğal anlatılmış bir insan hikayesi olduğu için Dolunay Geceleri kesinlikle izlemeye değer bir film!